Etrafı kist duvarı ile taraflı, değişken içeren kitleye kist denir. Yumurtalık kistleri genelde fonksiyon bozukluğu yapmadığı için öteki organlardaki kistlere kadar daha geç semptom verebilir. Yumurtalık kistlerinin en sık sebebi hormonal düzensizliklerdir. Normalde her adet döneminde 3 santimetreye ulaşabilen folikül adı verilen kist oluşur. Sonra bu kist çatlar ve yumurtlama olur. Kadında hormonal bağdaşmazlık varsa yumurta taşıyan kistler çatlamaz ve büyümeye devam ederek 3 santimetreyi geçen folikül kistleri oluşur.
Yumurtalık kistleri genelde bir şikayete neden olmaz ve rutin kontroller esnasında tespit edilir. Ağrı nadir görülür. Kistler kendi etrafında dönerse (torsiyon) veya patlarsa (rüptür) şiddetli sancı oluşumu laf konusu olabilir. bunun dışında; adet düzensizliği, karında şişlik ve ağrı, sindirim sistemi ve idrar yolu şikayetleri yapabilirler. Yumurtalık kistinin tanısında tetkik ve ultrason yeterlidir. Kanser şüphesinde ileri tetkikler istenir. Yumurtalık kistlerinin yüzde 80 ila 85’i iyi huyludur ve 20-44 yaş arası üreme çağındaki kadınlarda görülür. Yumurtalık kistleri hormonal düzensizliğe niçin olurlarsa kısırlığa neden olabilir.
1. Adet görebilen kadınlarda en sık rastlanan yumurtalık kistleri follikül kistleridir. Çoğunlukla semptom vermezler, ancak adet gecikmesi nedeni olabilirler. Gelişen yumurta hücresi çatlamaz ve büyümeye devam ederse bu kistler oluşur. Genelde 2-3 santimetredir ve çare gerektirmezler. 2. Diğer yana her yumurtlamadan daha sonra yumurta hücresinin atıldığı doku korpus luteuma dönüşür ve gebelik oluşursa progesteron plasentadan salınana değin buradan üretilir. Bu doku kist halini alırsa korpus luteum kisti adı verilir. 3-4 santimetre büyüklüğünde olan bu kistler hormon salgılaması yaptığı için adet gecikmesine yol açabilir. Çoğunlukla kendiliğinden kaybolur. 3. Teka-lutein kisti de fazla hormon salgısına ast olarak, genellikle kısırlık tedavisi alanlarda, çift taraflı olarak (her iki yumurtalıkta) görülür. Tedavide yatak istirahati ve takip gerekir. 4. Gebelik luteoması ise gebelikte görülür. 20 santimetreye kadar büyüyebilen bu kistler gebelik sonunda geriler. 5. İnklüzyon kisti de semptom vermeyen, ultrasonda fark edilemeyen, birçok mikroskobik boyutta olan kistlerdir. Bu kistlerin uzun dönemde fena huylu yumurtalık kanserinin öncüsü olabileceği öne sürülür. Kistlerin tedavileri ise yumurtalık kistinin cinsine göre değişir. Kolay kistler genelde peşine düşüp takip edilir ve küçülmeleri için doğum kontrol hapları kullanılabilir. İltihabi kistlerde antibiyotik tedavisi uygulanır. 8-10 santimetreyi geçen ya da aralıksız büyüyen, ultrason ve kan testlerinde fena huylu olma ihtimali yüksek kistler ise ameliyat ile alınır.